Axiological and Epistemic Individualism in the Lvov-Warsaw School in the Context of Anti-irrationalism and the Problem of Religious Beliefs
DOI:
https://doi.org/10.14394/filnau.2022.0016Keywords:
epistemic individualism, evidentialism, rationality of beliefs, Lvov-Warsaw SchoolAbstract
This article presents the main epistemological and axiological assumptions of the Lvov-Warsaw School (LWS) and argues that these assumptions led to agnosticism and the conviction about the irrationality of religious beliefs, so common among the LWS members. It is shown that these assumptions were deeply rooted in the tradition of modern epistemic individualism and evidentialism. The final part of the paper discusses two contemporary modifications of the epistemology characteristic of Twardowski and his disciples. The first one, formulated by Jacek Jadacki, is the conception of directival rationality; the second has been proposed by Ryszard Kleszcz and can be labeled relative rationality. Both these conceptions compromise on the LWS firm position concerning the irrationality of religious beliefs and make it possible to regard such beliefs as rational.
References
Ajdukiewicz K. (1965), Język i poznanie, vol. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ajdukiewicz K. (1973), Problems and Theories of Philosophy, trans. H. Skolimowski, A. Quinton, Cambridge: Cambridge University Press [first printing in Polish 1949].
Arnauld A., Nicole N. (1996), Logic or the Art of Thinking, trans. J. Vance Buroker, Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139166768
Baker D. P. (ed.) (2007), Alvin Plantinga, Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511611247
Baker D. P. (2007), “Alvin Plantinga, God’s Philosopher” [in:] Alvin Plantinga, D. P. Baker (ed.), Cambridge: Cambridge University Press, 1-14. https://doi.org/10.1017/CBO9780511611247.001
Bocheński J. M. (1995), Między logiką a wiarą. Z Józefem M. Bocheńskim rozmawia Jan Parys, Warszawa: Noir sur Blanc.
Brentano F. (1968), Über der Zukunft der Philosophie, Hamburg: Felix Meiner. https://doi.org/10.28937/978-3-7873-2592-4
Brożek A. (2011), “Światopogląd a filozofia — charakterystyka systematyczna” [in:] Światopoglądowe odniesienia filozofii polskiej, S. Janeczek, R. Charzyński, M. Maciołek (eds.), Lublin: Wydawnictwo KUL, 17-19.
Brożek A. (2014), “The Significance of Kazimierz Twardowski in Philosophy and Culture,” Pro-Fil 15(1), 32-46. https://doi.org/10.5817/pf15-1-719
Brożek A. (2019), “‘Wiara Oświeconych’: Uwagi metodologiczne o rozprawie Władysława Witwickiego oraz kilka przykładów stosunku „oświeconych” do Boga i wiary,” Roczniki Filozoficzne 67(1), 35-63. https://doi.org/10.18290/rf.2019.67.1-3
Brożek A. (2020), Analiza i konstrukcja. O metodach badania pojęć w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, Kraków: Copernicus Center Press.
Brożek A., Będkowski M., Chybińska A., Ivanyk S., Traczykowski D. (2020), Anti-irrationalism: Philosophical Methods in the Lvov-Warsaw School, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Burdman Feferman A., Feferman S. (2008), Alfred Tarski: Life and Logic, Cambridge: Cambridge University Press.
Coady C. A. J. (1992), Testimony: A Philosophical Study, Oxford: Clarendon Press.
Czeżowski T. (1949), “Etyka jako nauka empiryczna,” Kwartalnik Filozoficzny 18(2), 161-171.
Czeżowski T. (1969), Odczyty filozoficzne, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
Clifford W. K. (1947), “The Ethics of Belief” [in:] The Ethics of Belief and Other Essays, London: Watts.
Dąmbska I. (1937), “Irracjonalizm a poznanie naukowe,” Kwartalnik Filozoficzny 14(2), 83-118.
Descartes R. (1984), Discourse on the Method of Rightly Conducting the Reason, and Seeking the Truth in the Sciences [in:] The Philosophical Writings of Descartes, vol. 1, J. Cottingham, R. Stoothoff, D. Murdoch (eds. and trans.), Cambridge: Cambridge University Press.
Hume D. (1999), An Enquiry Concerning Human Understanding (ed. T. L. Beauchamp), Oxford—New York: Oxford University Press.
Jadacki J. (2003), Aksjologia i semiotyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Jadacki J. (2009), “On Kazimierz Twardowski’s Descriptive Semiotics and Its Metaphysical Basis” [in:] Polish Analytical Philosophy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 175-199.
Jadacki J. (2010), “O statusie teizmu” [in:] Metodologia i semiotyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 257-266.
Jadacki J., Surma P. (eds.) (2013), Jan Łukasiewicz. Pamiętnik, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Jadacki J. (2020), Stanisław Leśniewski: Genius of Logic, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Kleszcz R. (2013), Metoda i wartości. Metafilozofia Kazimierza Twardowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kleszcz R. (2020), Profile metafilozoficzne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kleszcz R. (2021), Logika, metafilozofia, filozofia religii. Siedem studiów filozoficznych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kołakowski L. (1966), Filozofia pozytywistycza. Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Locke J. (1956), An Essay Concerning Human Understanding (preface by R. Kirk), Chicago: Gateway Editions.
Łukasiewicz D. (2011), “On Jan Łukasiewicz’s Many-Valued Logic and His Criticism of Determinism,” Philosophia Scientiae 15(2), 7-20. https://doi.org/10.4000/philosophiascientiae.650
Łukasiewicz D. (2012), “Are We Morally Obliged to Be Atheists? Marian Przełęcki on the Right to Believe” [in:] D. Łukasiewicz, R. Pouivet, The Right to Believe, Frankfurt: Ontos Verlag, 161-178. https://doi.org/10.1515/9783110320169.161
Łukasiewicz D. (2016a), “Kotarbiński on God and Religion” [in:] Philosophy as the Foundation of Knowledge, Action, Ethos, J. Kaczmarek, R. Kleszcz (eds.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 113-121. https://doi.org/10.18778/8088-538-7.10
Łukasiewicz D. (2016b), “Kazimierz Ajdukiewicz on the Concept of the World-View and Rationality of Religious Beliefs,” Studies in East European Thought 68, 85-99. https://doi.org/10.1007/s11212-016-9250-0
Łukasiewicz D. (2017), “Brentanian Inspirations in Tadeusz Czeżowski’s Philosophy” [in:] The Significance of the Lvov-Warsaw School in the European Culture, A. Brożek, F. Stadler, J. Woleński (eds.), Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-52869- 4_6
Łukasiewicz D. (2018), “Tadeusz Czeżowski’s Theory of Knowledge and Beliefs” [in:] The Lvov-Warsaw School: Past and Present, A. Garrido, U. Wybraniec-Skardowska (eds.), Cham: Birkhäuser/Springer, 137-152. https://doi.org/10.1007/978-3-319-65430-0_9
Łukasiewicz D. (2020), “O racjonalności przekonań światopoglądowych w ujęciu Ryszarda Kleszcza” [in:] Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, J. Maciaszek (ed.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 253-272. https://doi.org/10.18778/8220-034-8.17
Łukasiewicz E. (2010), “Can Common Sense Knowledge Be Common? On Thomas Reid’s Self-Evident Truths from the Perspective of Anthropological Linguistics,” Archiwum Historii Filozofii i Myśli i Społecznej 55, 127-161.
Łukasiewicz E. (2018), Linguistic Evidentiality and Epistemic Justification of Beliefs, Bydgoszcz: Kazimierz Wielki University Press.
Pouivet R. (2011), “On the Polish Roots of the Analytic Philosophy of Religion,” European Journal for Philosophy of Religion 3(1), 1-20. https://doi.org/10.24204/ejpr.v3i1.378
Przełęcki M. (2002), O rozumności i dobroci, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Reid T. (1969), Essays on the Active Powers of the Human Mind [Essays on the Active Powers of Man], B. Brody (ed.), Cambridge, Mass.: MIT Press.
Reid T. (1997), An Inquiry into the Human Mind on the Principles of Common Sense (ed. D. R. Brookes), University Park, PA: Pennsylvania State University Press. https://doi.org/10.1515/9781474471923
Salamucha J. (1997), Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne (ed. J. J. Jadacki, K. Świętorzecka), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Schaff A. (1952), Poglądy filozoficzne Kazimierza Ajdukiewicza, Warszawa: Książka i Wiedza.
Tatarkiewicz W. (1978), Historia filozofii, vol. 3. Filozofia XIX wieku i współczesna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Thomas Aquinas (1987), Faith, Reason and Theology: Questions I-IV of His Commentary on the De trinitate of Boethius, trans. A. Mauer, Toronto: Pontifical Institute of Medieval Studies.
Woleński J. (1989), Logic and Philosophy in the Lvov-Warsaw School, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Woleński J. (1992), “Racjonalność jako modalność,” Kultura i Społeczeństwo 2, 37-48.
Woleński J. (2004), Granice niewiary, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Woleński J. (2008), “Trzy pojęcia wiary: epistemologiczne, moralne i religijne” [in:] Wiara, wiedza, uzasadnienie, D. Leszczyński (ed.), Wrocław: Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego / Wydawnictwo Alta 2, 29-42.
Woleński J. (2014), Wierzę w to, co potrafię zrozumieć, Kraków: Copernicus Center Press.
Wolterstorff N. (1996), John Locke and the Ethics of Belief, Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511598234
Ajdukiewicz K. (1973), Problems and Theories of Philosophy, trans. H. Skolimowski, A. Quinton, Cambridge: Cambridge University Press [first printing in Polish 1949].
Arnauld A., Nicole N. (1996), Logic or the Art of Thinking, trans. J. Vance Buroker, Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139166768
Baker D. P. (ed.) (2007), Alvin Plantinga, Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511611247
Baker D. P. (2007), “Alvin Plantinga, God’s Philosopher” [in:] Alvin Plantinga, D. P. Baker (ed.), Cambridge: Cambridge University Press, 1-14. https://doi.org/10.1017/CBO9780511611247.001
Bocheński J. M. (1995), Między logiką a wiarą. Z Józefem M. Bocheńskim rozmawia Jan Parys, Warszawa: Noir sur Blanc.
Brentano F. (1968), Über der Zukunft der Philosophie, Hamburg: Felix Meiner. https://doi.org/10.28937/978-3-7873-2592-4
Brożek A. (2011), “Światopogląd a filozofia — charakterystyka systematyczna” [in:] Światopoglądowe odniesienia filozofii polskiej, S. Janeczek, R. Charzyński, M. Maciołek (eds.), Lublin: Wydawnictwo KUL, 17-19.
Brożek A. (2014), “The Significance of Kazimierz Twardowski in Philosophy and Culture,” Pro-Fil 15(1), 32-46. https://doi.org/10.5817/pf15-1-719
Brożek A. (2019), “‘Wiara Oświeconych’: Uwagi metodologiczne o rozprawie Władysława Witwickiego oraz kilka przykładów stosunku „oświeconych” do Boga i wiary,” Roczniki Filozoficzne 67(1), 35-63. https://doi.org/10.18290/rf.2019.67.1-3
Brożek A. (2020), Analiza i konstrukcja. O metodach badania pojęć w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, Kraków: Copernicus Center Press.
Brożek A., Będkowski M., Chybińska A., Ivanyk S., Traczykowski D. (2020), Anti-irrationalism: Philosophical Methods in the Lvov-Warsaw School, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Burdman Feferman A., Feferman S. (2008), Alfred Tarski: Life and Logic, Cambridge: Cambridge University Press.
Coady C. A. J. (1992), Testimony: A Philosophical Study, Oxford: Clarendon Press.
Czeżowski T. (1949), “Etyka jako nauka empiryczna,” Kwartalnik Filozoficzny 18(2), 161-171.
Czeżowski T. (1969), Odczyty filozoficzne, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
Clifford W. K. (1947), “The Ethics of Belief” [in:] The Ethics of Belief and Other Essays, London: Watts.
Dąmbska I. (1937), “Irracjonalizm a poznanie naukowe,” Kwartalnik Filozoficzny 14(2), 83-118.
Descartes R. (1984), Discourse on the Method of Rightly Conducting the Reason, and Seeking the Truth in the Sciences [in:] The Philosophical Writings of Descartes, vol. 1, J. Cottingham, R. Stoothoff, D. Murdoch (eds. and trans.), Cambridge: Cambridge University Press.
Hume D. (1999), An Enquiry Concerning Human Understanding (ed. T. L. Beauchamp), Oxford—New York: Oxford University Press.
Jadacki J. (2003), Aksjologia i semiotyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Jadacki J. (2009), “On Kazimierz Twardowski’s Descriptive Semiotics and Its Metaphysical Basis” [in:] Polish Analytical Philosophy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 175-199.
Jadacki J. (2010), “O statusie teizmu” [in:] Metodologia i semiotyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 257-266.
Jadacki J., Surma P. (eds.) (2013), Jan Łukasiewicz. Pamiętnik, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Jadacki J. (2020), Stanisław Leśniewski: Genius of Logic, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Kleszcz R. (2013), Metoda i wartości. Metafilozofia Kazimierza Twardowskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Kleszcz R. (2020), Profile metafilozoficzne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kleszcz R. (2021), Logika, metafilozofia, filozofia religii. Siedem studiów filozoficznych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kołakowski L. (1966), Filozofia pozytywistycza. Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Locke J. (1956), An Essay Concerning Human Understanding (preface by R. Kirk), Chicago: Gateway Editions.
Łukasiewicz D. (2011), “On Jan Łukasiewicz’s Many-Valued Logic and His Criticism of Determinism,” Philosophia Scientiae 15(2), 7-20. https://doi.org/10.4000/philosophiascientiae.650
Łukasiewicz D. (2012), “Are We Morally Obliged to Be Atheists? Marian Przełęcki on the Right to Believe” [in:] D. Łukasiewicz, R. Pouivet, The Right to Believe, Frankfurt: Ontos Verlag, 161-178. https://doi.org/10.1515/9783110320169.161
Łukasiewicz D. (2016a), “Kotarbiński on God and Religion” [in:] Philosophy as the Foundation of Knowledge, Action, Ethos, J. Kaczmarek, R. Kleszcz (eds.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 113-121. https://doi.org/10.18778/8088-538-7.10
Łukasiewicz D. (2016b), “Kazimierz Ajdukiewicz on the Concept of the World-View and Rationality of Religious Beliefs,” Studies in East European Thought 68, 85-99. https://doi.org/10.1007/s11212-016-9250-0
Łukasiewicz D. (2017), “Brentanian Inspirations in Tadeusz Czeżowski’s Philosophy” [in:] The Significance of the Lvov-Warsaw School in the European Culture, A. Brożek, F. Stadler, J. Woleński (eds.), Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-52869- 4_6
Łukasiewicz D. (2018), “Tadeusz Czeżowski’s Theory of Knowledge and Beliefs” [in:] The Lvov-Warsaw School: Past and Present, A. Garrido, U. Wybraniec-Skardowska (eds.), Cham: Birkhäuser/Springer, 137-152. https://doi.org/10.1007/978-3-319-65430-0_9
Łukasiewicz D. (2020), “O racjonalności przekonań światopoglądowych w ujęciu Ryszarda Kleszcza” [in:] Analiza, racjonalność, filozofia religii. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Kleszczowi, J. Maciaszek (ed.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 253-272. https://doi.org/10.18778/8220-034-8.17
Łukasiewicz E. (2010), “Can Common Sense Knowledge Be Common? On Thomas Reid’s Self-Evident Truths from the Perspective of Anthropological Linguistics,” Archiwum Historii Filozofii i Myśli i Społecznej 55, 127-161.
Łukasiewicz E. (2018), Linguistic Evidentiality and Epistemic Justification of Beliefs, Bydgoszcz: Kazimierz Wielki University Press.
Pouivet R. (2011), “On the Polish Roots of the Analytic Philosophy of Religion,” European Journal for Philosophy of Religion 3(1), 1-20. https://doi.org/10.24204/ejpr.v3i1.378
Przełęcki M. (2002), O rozumności i dobroci, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Reid T. (1969), Essays on the Active Powers of the Human Mind [Essays on the Active Powers of Man], B. Brody (ed.), Cambridge, Mass.: MIT Press.
Reid T. (1997), An Inquiry into the Human Mind on the Principles of Common Sense (ed. D. R. Brookes), University Park, PA: Pennsylvania State University Press. https://doi.org/10.1515/9781474471923
Salamucha J. (1997), Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne (ed. J. J. Jadacki, K. Świętorzecka), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Schaff A. (1952), Poglądy filozoficzne Kazimierza Ajdukiewicza, Warszawa: Książka i Wiedza.
Tatarkiewicz W. (1978), Historia filozofii, vol. 3. Filozofia XIX wieku i współczesna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Thomas Aquinas (1987), Faith, Reason and Theology: Questions I-IV of His Commentary on the De trinitate of Boethius, trans. A. Mauer, Toronto: Pontifical Institute of Medieval Studies.
Woleński J. (1989), Logic and Philosophy in the Lvov-Warsaw School, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Woleński J. (1992), “Racjonalność jako modalność,” Kultura i Społeczeństwo 2, 37-48.
Woleński J. (2004), Granice niewiary, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Woleński J. (2008), “Trzy pojęcia wiary: epistemologiczne, moralne i religijne” [in:] Wiara, wiedza, uzasadnienie, D. Leszczyński (ed.), Wrocław: Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego / Wydawnictwo Alta 2, 29-42.
Woleński J. (2014), Wierzę w to, co potrafię zrozumieć, Kraków: Copernicus Center Press.
Wolterstorff N. (1996), John Locke and the Ethics of Belief, Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511598234
Downloads
Published
2022-06-30
How to Cite
Łukasiewicz, D. (2022). Axiological and Epistemic Individualism in the Lvov-Warsaw School in the Context of Anti-irrationalism and the Problem of Religious Beliefs. The Philosophy of Science, 30(2), 29–46. https://doi.org/10.14394/filnau.2022.0016
Issue
Section
Articles
Filozofia Nauki/The Philosophy of Science | ISSN 1230-6894 | e-ISSN 2657-5868