Weryfikacjonizm Wittgensteina
DOI:
https://doi.org/10.14394/filnau.2019.0010Słowa kluczowe:
weryfikacja, Wittgenstein, język, sąd, znaczenie, fenomenologia, gramatykaAbstrakt
The paper explores Wittgenstein’s discourse of 1929-1930 concerning the problem of verification in respect of both its textual sources and its significance. I first discuss the most important interpretations of the issue and then analyze Wittgenstein’s notes from that period along with his conversations with Schlick and Waismann. The results of the analysis imply that the empirical sense of verification intertwines with its grammatical sense. On the one hand, the question of verification appears in the context of phenomenology and so-called phenomenological language, referring to immediate experience; on the other hand, it is conceived of as a means of settling the sense of a sentence, or, which amounts to the same thing, of fixing the available uses of a sentence. Such an ambiguity is characteristic of the middle, transitory period of Wittgenstein’s philosophical development.
Bibliografia
Blank A. (2011), Wittgenstein on Verification and Seeing-As, 1929-1932, „Inquiry” 54(6), 614-632. https://doi.org/10.1080/0020174X.2011.628081
Carnap R. (1963), Intellectual Autobiography [w:] The Philosophy of Rudolf Carnap, P. A. Schilpp (ed.), La Salle: Open Court, 3-42.
Dehnel P. (2014), Ludwig Wittgenstein. Teoria a terapia. Od „Traktatu” do „Dociekań filozoficznych”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dummett M. (1978), Truth and Other Enigmas, London: Duckworth.
Engelmann M. L. (2013), Wittgenstein’s Philosophical Development, New York: Palgrave Macmillan.
Feigl H. (1980), The Wiener Kreis in America [w:] Inquiries and Provocations: Selected Writings, 1929-1974, R. S. Cohen (ed.), Dordrecht: Reidel.
Glock H. J. (2001), Słownik Wittgensteinowski, tłum. M. Hernik, M. Szczubiałka, Warszawa: Spacja.
Gomułka J. (2016), Rachunek. Filozofia nauk formalnych i jej związek z koncepcją podmiotu we wczesnym i średnim okresie twórczości Ludwiga Wittgensteina, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu JP II.
Hacker P. M. S. (1981), The Rise and Fall of the Picture Theory [w:] Perspectives on the Philosophy of Wittgenstein, I. Block (ed.), Oxford: Basil Blackwell, 85-110.
Hacker P. M. S. (1986), Insight and Illusion: Themes in the Philosophy of Wittgenstein, Oxford: Clarendon Press.
Hacker P. M. S. (1996), Wittgenstein’s Place in Twentieth-Century Analytic Philosophy, Oxford: Blackwell.
Hymers M. (2005), Going around the Vienna Circle: Wittgenstein and Verification, „Philosophical Investigation” 28(3), 205-234. https://doi.org/10.1111/j.1467-9205.2005. 00254.x
Janik A., Toulmin S. (1973), Wittgenstein’s Viena, New York: Touchstone.
Koterski A. (2001), Weryfikacjonistyczne kryteria demarkacji w filozofii nauki Koła Wiedeńskiego, Lublin: Wyd. Naukowe UMCS.
McGuinness B. (2002), Approaches to Wittgenstein, London: Routledge.
Medina J. (2002), The Unity of Wittgenstein’s Philosophy, New York: State University of New York Press.
Misak C. J. (2005), Verificationism: Its History and Prospects, New York: Routledge.
Monk R. (2003), Wittgenstein. Powinność geniusza, tłum. A. Lipszyc, Ł. Sommer, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Schlick M. (1969), Gesammelte Aufsätze 1926-36, Hildesheim: Georg Olms Verlag.
Shanker S. (2006), Wittgenstein and the Turning-Point in the Philosophy of Mathematics, London–New York: Routledge.
Waismann F. (1930), Logische Analyse des Wahrscheinlichkeitsbegriffs, „Erkenntnis” 1(1), 228-248. https://doi.org/10.1007/BF00208618
Waismann F. (red.) (1984a), Wittgenstein und der Wiener Kreis, Werksausgabe, t. 3, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Waismann F. (1984b), Thesen [w:] Wittgenstein und der Wiener Kreis, Werksausgabe, t. 3, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 233-263.
Wittgenstein L. (1997a), Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wittgenstein L. (1997b), Kilka uwag o formie logicznej, tłum. M. Świerczyński, „Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria” 5(1), 151-156.
Wittgenstein L. (1980), Wittgenstein’s Lectures, Cambridge 1930-32, D. Lee (ed.), Oxford: Basil Blackwell.
Wittgenstein L. (2000a), The Big Typescript, Wiener Ausgabe, Bd. 11, hrsg. von M. Nedo, Wien–New York: Springer-Verlag.
Wittgenstein L. (2000b), Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wrigley M. (1989), Origins of Wittgenstein’s Verificationism, „Synthese” 78(3), 265-290. https://doi.org/10.1007/BF00869351
Wright C. (1980), Wittgenstein on the Foundation of Mathematics, London: Duckworth.
Wright von G. H. (1982), Wittgenstein, Oxford: Basil Blackwell.
Carnap R. (1963), Intellectual Autobiography [w:] The Philosophy of Rudolf Carnap, P. A. Schilpp (ed.), La Salle: Open Court, 3-42.
Dehnel P. (2014), Ludwig Wittgenstein. Teoria a terapia. Od „Traktatu” do „Dociekań filozoficznych”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dummett M. (1978), Truth and Other Enigmas, London: Duckworth.
Engelmann M. L. (2013), Wittgenstein’s Philosophical Development, New York: Palgrave Macmillan.
Feigl H. (1980), The Wiener Kreis in America [w:] Inquiries and Provocations: Selected Writings, 1929-1974, R. S. Cohen (ed.), Dordrecht: Reidel.
Glock H. J. (2001), Słownik Wittgensteinowski, tłum. M. Hernik, M. Szczubiałka, Warszawa: Spacja.
Gomułka J. (2016), Rachunek. Filozofia nauk formalnych i jej związek z koncepcją podmiotu we wczesnym i średnim okresie twórczości Ludwiga Wittgensteina, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu JP II.
Hacker P. M. S. (1981), The Rise and Fall of the Picture Theory [w:] Perspectives on the Philosophy of Wittgenstein, I. Block (ed.), Oxford: Basil Blackwell, 85-110.
Hacker P. M. S. (1986), Insight and Illusion: Themes in the Philosophy of Wittgenstein, Oxford: Clarendon Press.
Hacker P. M. S. (1996), Wittgenstein’s Place in Twentieth-Century Analytic Philosophy, Oxford: Blackwell.
Hymers M. (2005), Going around the Vienna Circle: Wittgenstein and Verification, „Philosophical Investigation” 28(3), 205-234. https://doi.org/10.1111/j.1467-9205.2005. 00254.x
Janik A., Toulmin S. (1973), Wittgenstein’s Viena, New York: Touchstone.
Koterski A. (2001), Weryfikacjonistyczne kryteria demarkacji w filozofii nauki Koła Wiedeńskiego, Lublin: Wyd. Naukowe UMCS.
McGuinness B. (2002), Approaches to Wittgenstein, London: Routledge.
Medina J. (2002), The Unity of Wittgenstein’s Philosophy, New York: State University of New York Press.
Misak C. J. (2005), Verificationism: Its History and Prospects, New York: Routledge.
Monk R. (2003), Wittgenstein. Powinność geniusza, tłum. A. Lipszyc, Ł. Sommer, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Schlick M. (1969), Gesammelte Aufsätze 1926-36, Hildesheim: Georg Olms Verlag.
Shanker S. (2006), Wittgenstein and the Turning-Point in the Philosophy of Mathematics, London–New York: Routledge.
Waismann F. (1930), Logische Analyse des Wahrscheinlichkeitsbegriffs, „Erkenntnis” 1(1), 228-248. https://doi.org/10.1007/BF00208618
Waismann F. (red.) (1984a), Wittgenstein und der Wiener Kreis, Werksausgabe, t. 3, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Waismann F. (1984b), Thesen [w:] Wittgenstein und der Wiener Kreis, Werksausgabe, t. 3, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 233-263.
Wittgenstein L. (1997a), Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wittgenstein L. (1997b), Kilka uwag o formie logicznej, tłum. M. Świerczyński, „Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria” 5(1), 151-156.
Wittgenstein L. (1980), Wittgenstein’s Lectures, Cambridge 1930-32, D. Lee (ed.), Oxford: Basil Blackwell.
Wittgenstein L. (2000a), The Big Typescript, Wiener Ausgabe, Bd. 11, hrsg. von M. Nedo, Wien–New York: Springer-Verlag.
Wittgenstein L. (2000b), Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wrigley M. (1989), Origins of Wittgenstein’s Verificationism, „Synthese” 78(3), 265-290. https://doi.org/10.1007/BF00869351
Wright C. (1980), Wittgenstein on the Foundation of Mathematics, London: Duckworth.
Wright von G. H. (1982), Wittgenstein, Oxford: Basil Blackwell.
Pobrania
Opublikowane
2019-06-30
Jak cytować
Dehnel, P. (2019). Weryfikacjonizm Wittgensteina. Filozofia Nauki, 27(2), 39–57. https://doi.org/10.14394/filnau.2019.0010
Numer
Dział
Artykuły
Filozofia Nauki | ISSN 1230-6894 | e-ISSN 2657-5868